مقایسه عملکرد تولیدی نتاج گاوهای نر هلشتاین داخلی و خارجی در شرایط مختلف اقلیمی ایران

    مجله پژوهش در علوم کشاورزی، جلد پنجم،   شماره اول، تابستان 1388     مقایسه عملکرد تولیدی نتاج گاوهای نر هلشتاین داخلی و خارجی در شرایط مختلف اقلیمی ایران     شاهین اقبال سعید1*، محمد مرادی شهربابک2، سید‌رضا میرایی آشتیانی3   1- استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، دانشکده کشاورزی، گروه علوم دامی، اصفهان، ایران   2- استادیار دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، کرج، ایران   3- دانشیار دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، کرج، ایران     چکیده تاریخ دریافت: 2/8/86 تاریخ پذیرش:19/12/87     به منظور بررسی عملکرد صفات تولید شیر و مقدار چربی شیر دختران گاوهای نر هلشتاین مورد استفاده در شرایط اقلیمی مختلف ایران، از اطلاعات 9673 راس گاو شیری متعلق به 13 گله گاو هلشتاین که توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور از سال 1364 تا 1384 جمع‌آوری شده ‌بود، استفاده شد. محل جغرافیائی گله‌ها براساس شرایط اقلیمی منطقه‌ و استفاده از روش دومارتن پیشرفته به چهار اقلیم خشک‌سرد، فراخشک‌سرد، مرطوب‌معتدل و نیمه ‌خشک سرد گروه‌‍‍‌بندی شد. عملکرد گاوها در هر کدام از اقلیم‌ها به ‌عنوان صفات جداگانه در نظر گرفته شد. اجزای (کو) واریانس صفات میزان تولید شیر و مقدار چربی شیر با استفاده از مدل حیوانی چند‌صفتی برای اقلیم ‌ های مختلف برآورد ‌شد. وراثت‌پذیری در اقلیم‌های مختلف برای صفت تولید ‌شیر و مقدار چربی شیر به ترتیب از 17 تا 33 درصد و از 9 تا 14 درصد و ضرایب همبستگی ژنتیکی برای آن‌ها به ترتیب از 55/0 تا 98/0 و از 22/0 تا 94/0 متغیر بود . همبستگی ژنتیکی صفات تولید شیر و مقدار چربی شیر بین اقلیم‌ مرطوب معتدل با سایر اقلیم‌ها، کمتر از 90/0 بوده که نشان‌دهنده وجود اثر متقابل ژنوتیپ و محیط است. همبستگی ژنتیکی هر دو صفت، بین اقلیم‌های خشک ‌سرد و فرا‌ خشک ‌سرد بیشتر از 90/0 بود که نشان می‌دهد می‌توان عملکرد گاوها را در این دو اقلیم به عنوان یک صفت درنظر گرفت. میانگین ارزش‌های اصلاحی دختران گاوهای نر کشور نیوزیلند از نظر دو صفت تولید شیر و چربی ‌شیر در تمام اقلیم‌ها (بجز اقلیم نیمه ‌خشک ‌سرد) بیشترین و میانگین ارزش‌های اصلاحی دختران گاوهای نر ایرانی برای هر دو صفت و در تمام اقلیم‌ها کمترین بود.     کلمات ‌کلیدی: هلشتاین، فراسنجه‌های ژنتیکی، اثر‌ متقابل ‌ژنوتیپ‌ و محیط، اقلیم‌های ایران           * نویسنده مسئول: Email: [email protected]